Geometrische Vouwvormen

Het gedrag van kleuren is wonderbaarlijk. Soms zijn het maar kleine ingrepen in een materiaal die een vorm van kleur onweerstaanbaar tot flonkeren brengen. Ik kreeg van Maria van Elk een aantal Geometrische vouwvormen uit 1986 onder ogen. Het waren witte vellen buigzaam papier, ongeveer 45 cm in het vierkant. Dat papier heeft Maria een aantal malen gevouwen. Dat kon met de hand op een tafel - als het ware direct onder haar ogen. Het vouwen ging voorzichtig. Het papier was gevoelig. Er begon een frêle vormgeving te ontstaan, een symmetrisch patroon van vouwlijnen, verfijnd als de plooien van een waaier en ook zo vederlicht. Maar ook dit: in de hoekige intervallen tussen de scherpe vouwlijnen zien we het papier licht opbollen. Het oppervlak wordt oneven. De vlakjes die ontstonden waren onvoorzien: eerst werd een vel papier dicht, dan weer open gevouwen. Zo kwam te midden van vouwlijnen een zeshoek te voorschijn, compact en geheimzinnig van vorm, die de kunstenaar een ongemeen rode kleur heeft gegeven. De straling van dat heldere rood is een gevolg van de scherpe vormgeving: de scherpte van de gevouwen randen maakt tegelijk het rood ook scherper. Het is gemaakt met oliepastel, het oppervlak daarvan is bros. Dat gruizige rood lijkt precies te passen binnen de straffe rand die het samenvat. Er is in deze mooie vouwvormen een bijzondere relatie tussen vorm en kleur. Bijvoorbeeld: een wijde driehoek is een vorm met meer ruim¬te dan een nauwe zeshoek. Rood is compact en fonkelt als diamant. Groen is een ruimere kleur. Ik denk aan gras. Een staande ruitvorm is statig. Daarin past het blauwe kobalt dat een donkere en trage kleur is. Zo naar kleuren kijken, dromerig en ernstig tegelijk, verlost en bevrijdt onze waarneming. Dat komt doordat, als van klank, de geheimen van kleur onmetelijk zijn.